Biedronkowo

Żurawina (Oxycoccus) – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych (Ericaceae) (w niektórych systemach wyodrębniany jako monotypowa rodzina żurawinowatych (Oxycoccaceae)). Rodzaj o problematycznej pozycji taksonomicznej, nierzadko włączany do rodzaju borówka (Vaccinium). Przedstawiciele występują na półkuli północnej w tundrze i na torfowiskach. W Polsce rosną na torfowiskach wysokich i przejściowych. Gatunkiem typowym jest żurawina błotna Vaccinium oxycoccus L.
Żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon)

Żurawina występuje w stanie naturalnym w borach bagiennych i na torfowiskach. Jest to żurawina błotna i bardzo podobna do niej żurawina drobnolistna. Największe zasoby naturalne żurawiny w Polsce występują na obszarach Pomorza, Pojezierza Mazurskiego Podkarpacia i Lubelszczyzny.

Przetwory z żurawiny

Konfitury z żurawiny

Obrane owoce wrzucić na syrop przyrządzony z 1 kg cukru i 1 szklanki wody na 1 kg owoców. Smażyć trzeba na wolnym ogniu nie dłużej niż 15 min.
Gorącą konfiturę przekłada się do wyparzonych słoików, zakręca i wolno studzi pod kocem.

Żurawina wielkoowocowa została udomowiona w Ameryce Płn. na początku XX wieku. W Europie wciąż mało znana.
Żurawina wielkoowocowa jest płożącą krzewinką o pędach rozłogowych, z których wyrastają pionowo ku górze liczne krótkopędy owoconośne. Pędy rozłgowe osiągają długość do 180 cm. Żyją 2-3 lata. Żurawina ma bardzo płytki system korzeniowy sięgający do 25 cm w głąb gleby.
Zawiązywanie pąków kwiatowych na rok następny następuje przypada na koniec lipca i sierpnia. Kwiaty są owadopylne i samopłodne. Okres kwitnienia jest długi i trwa 4 tygodnie. Owocem żurawiny jest mięsista jagoda. Pełnię dojrzałości jagody osiągają 75-100 dni po kwitnieniu. Jagody mają kształ kulisty, owalny lub gruszkowatyt. Dojrzewające owoce są czerwone z wiśniowym rumieńcem lub prawie czarne, o gładkiej i błyszczącej skórce. Żurawiny w okres owocowania wchodzą w 3 lub 4 roku po posadzeniu. Plon owoców z 1 m2 dochodzi do 2 kg.

Zakładanie uprawy

Żurawina to roślina światłolubna, wymagająca gleb kwaśnych i stale wilgotnych. Latem nie znosi upałów i suszy. Gleba musi być próchniczna, luźna, dostatecznie wilgotna i bardzo kwaśna (pH 3,2 - 4,5). Przygotowanie takiej gleby wymaga wymieszania w stosunku 1:1 kwaśnego torfu z trocinami z ziemią na głębokość co najmniej 20 cm. Można równocześnie dodać nawóz siarczan potasu w dawce 20 dkg na 10 m2. Najlepszym terminem przygotowania zagonu jest jesień. Jeżeli kwasowość gleby po kilku tygodniach jest za mała, to można do gleby dodać siarkę pylista lub granulowaną w dawce 5-10 dkg na 10 m2 (przy pH=5 wystarczy 5 dkg a przy pH=6 10 dkg siarki). Żurawinę sadzimy wiosną do połowy maja w rozstawie 30x30 cm. Najlepszą wodą do podlewania żurawiny jest deszczówka.

Pielęgnacja uprawy

Najważniejszym zbiegiem jest ściółkowanie całej powierzchni poletka po posadzeniu żurawiny. Używa się do tego celu gruboziarnistego piasku kopalnego, który nie zawiera wapnia, lub trocin. Warstwa ściółki powinna wynosić 5-10 cm grubości. Żurawinę powinno się nawozić azotem - najlepiej użyć siarczanu amonowego w dawce 1 dkg na 10 m2. Najodpowiedniejszym terminem użycia tego nawozu jest kwiecień. Można też użyć speclalistycznego nawozu wieloskładnikowego dla borówki wysokiej.
Na rynku są dostępne następujące odmiany żurawiny: "Early Black", Howes", "Stevens" i "Pilgrim" (w kolejności dojrzewania owoców).

Wartość owoców żurawiny

Owoce żurawiny mają dużą wartość odżywczą, smakową i leczniczą. Są one bogatym źródłem witaminy A i C, witamin z grupy B-kompleks (B1, B2, B6). Zawierają karotenoidy, sole mineralne, kwasy organiczne, a zwłaszcza kwas ascorbinowy i cytrynowy, które mają działanie przeciwgorączkowe i wzmacniające siły odpornościowe organizmu. Jagody żurawiny zawierają również pektyny, garbniki, polifenole i antocyjany. Właściwości aseptyczne wynikające z obecności kwasu benzoesowego powodują nadzwyczająną zdolność przechowywania się owoców. Owoce żurawiny zawierają tak wiele tak różnych cennych składników dla zdrowia człowieka, że zaliczana jest do roślin leczniczych. Napoje żurawinowe gaszą pragnienie w gorączce i orzeźwiają. Picie soku żurawinowego zapobiega tworzeniu sie kamieni nerkowych i leczy jaskrę. Żurawina oprócz działania wzmacniającego, ułatwia trawienie, korzystnie wpływa na pracę lelit i pobudza pracę trzustki, co jest szczególnie ważne dla osób chorych na cukrzycę. Przetwory z żurawiny należy polecić nadciśnieniowcom.